Ən yaxşı liderlər böhran zamanı yüksək riskli qərarları necə verirlər?

2026-cı ilə doğru irəlilədikcə liderlik tərzi də dəyişir. Artıq məlumatın tamlığına əsaslanan klassik qərarvermə modelləri öz aktuallığını itirir. Uğurlu liderlər mükəmməl informasiyanı gözləmək əvəzinə, prinsipial və çevik qərarvermə vərdişləri ilə irəliləyirlər. Qeyri-müəyyənliklə dolu mühitdə yalnız bu yanaşma uğur gətirə bilər.

Bəs məlumatsızlıq şəraitində qərarvermə: mümkünmü?

Valyuta.az xəbər verir ki, hazırkı dövrdə dəyişikliklərin sürəti liderləri ciddi təzyiqlərlə qarşı-qarşıya qoyur. Texnologiyanın sürətli inkişafı, bazar dəyişiklikləri və sosial dinamika daim yeni qərarlar tələb edir. Amma bu qərarlar, çox vaxt, natamam və ya bir-birinə zidd məlumatlar əsasında verilməlidir. Bu səbəbdən liderlər üçün əsas olan artıq “ən doğru qərarı” vermək deyil, “prinsiplərə əsaslanan və davamlı” qərar verməyi bacarmaqdır. Bu isə strukturlaşmış düşüncə, refleksiya və çevik komandalar tələb edir.

İntuisiyadan refleksiyaya: Liderlik yanaşmasının dəyişməsi

Karyerasının əvvəlində daha çox qısamüddətli nəticələrə fokuslanan liderlər zamanla fərqli bir mərhələyə keçirlər. Bu mərhələdə reaksiya vermək əvəzinə uyğunlaşmaq və uzunmüddətli dəyərləri qorumaq ön plana çıxır. Uğurlu liderlər öz qərarvermə prosesində aşağıdakı sualları yönləndirici kimi qəbul edirlər:

Nəyi əminliklə bilirəm?

Nəyi bilmirəm?

Hansı fərdi yanaşmalarım vəziyyəti təhrif edə bilər?

Başqa kimlərin perspektivini nəzərə almalıyıq?

Eyni zamanda liderlik tərzi də dəyişir — avtoritar və yuxarıdan-aşağı yanaşma yerini daha demokratik və kollektiv qərarverməyə verir. Komandanın fikirlərinə açıq olmaq, həm kör nöqtələrin görünməsinə, həm də kollektiv sahiblenmənin yaranmasına səbəb olur.

Qeyri-müəyyənlikdə qərarvermə alətləri

Prinsiplərə əsaslanmaq: Qərarlar təşkilatın dəyərləri və uzunmüddətli məqsədləri ilə uyğun gəlməlidir.

Ssenari düşüncəsi: Ən yaxşı, pis və orta nəticələrin xəritəsini çıxarmaqla, risklər daha aydın olur.

70% qaydası: Məlumatın təxminən 70%-i varsa, qərar vermək mümkündür. Qalan 30% isə yolda tənzimlənə bilər.

Kollektiv fikir: Fərqli baxış bucaqları yeni həll yolları açır.

Dayanıqlılığı zehniyyət kimi mənimsəmək: Qeyri-müəyyənlik böhran yox, fürsət kimi görülür.

Siqnalları zamanında görmək: Uğurlu liderlərin sirri

Uğurlu liderlər yalnız rəqəmlərlə yox, davranış dəyişiklikləri, sosial media trendləri və bazarda yeni texnologiyaların yayılması ilə də erkən siqnallar alırlar. Müştəri suallarında və əməkdaşların qeydlərində gizli mesajlar tapmaq, bazarda hansı dəyişikliklərin baş verəcəyini qabaqcadan görmək bacarığıdır. Bu liderlər fərqli şəbəkələrdən gələn məlumatları birləşdirərək böyük mənzərəni görürlər. Sürətli reaksiya vermək əvəzinə, ağıllı müşahidə və planlı addımlarla irəliləyirlər.

Sürətlə qərar verə bilən komandalar necə yaradılır?

Ən böyük çətinlik balansı qorumaqdır: sürət və dəqiqlik. Bir çox lider bu balansı axtararkən, mükəmməllik dalınca qaçır və nəticədə qərarvermə prosesi ləngiyir. Bunun əvəzinə aşağıdakı prinsiplər əsas götürülməlidir:

Kiçikdən başla, tez sına, uğuru miqyasla

İnsan amilinə fokuslan – maraq və çeviklik əsasdır

Planlama ilə bərabər öyrənməyə də zaman ayır

Psixoloji təhlükəsizlik mühitini yarat – səhv etməyə icazə ver

Əməkdaşlar bilməlidirlər ki, hansı hallarda sərbəst qərar verə bilərlər və hansı hallarda razılaşdırma vacibdir. Liderlər isə bu sərhədləri aydın şəkildə göstərməlidirlər.

Nəticə: Qeyri-müəyyənliyi rəqabət üstünlüyünə çevirmək

Gələcək heç vaxt tam proqnozlaşdırıla bilməz. Amma liderlər qərarvermə vərdişlərini inkişaf etdirdikcə, siqnalları daha erkən görə bildikcə və komandalarını qərar verməyə təşviq etdikcə, qeyri-müəyyənlik onlar üçün risk deyil, rəqabət üstünlüyünə çevriləcək.

Tənzilə Ağabalayeva